नियमित योग करने वाले कई बीमारियों से बचे रहते हैं. एसिडिटी भी उनमें से एक है. एसीडिटी आधुनिक जीवनशैली की वजह से होने वाली आम समस्या है. खाने-पीने में जरा भी अनियमितता हुई नहीं कि एसिडिटी गले पड़ गई. इससे बचने के लिए लोग कई तरह की औषधियों और दवाइयों का इस्तेमाल करते हैं फिर भी परेशान रहते हैं.
एसीडिटी की समस्याओं से बचने के लिए अपनाएं ये आसान से योगासन-

मत्स्यासन
यह आसन मांसपेशियों के लिए बहुत लाभदायक है. इसके नियमित अभ्यास से एसिडिटी की समस्या से राहत मिलती है.

नाड़ी शोधन प्राणायाम
वायु संबंधित परेशानियों के लिए यह आसन बहुत लाभदायक है. इससे न केवल रक्त संचार सही रहता है बल्कि तनाव से भी राहत मिलती है.

ऊष्ट्रासन
इस आसन से भी रक्त संचार ठीक रहता है. एसिडिटी से ये आसन बहुत राहत दिलाता है. सांस के रोगियों के लिए भी यह आसन बहुत फायदेमंद है.

कपालभाति
कपालभाति प्राणायाम कई रोगों से बहुत दिलाता है. इसके नियमित अभ्यास से एसिडिटी की समस्या कम होती है.

सूर्यासन
सूर्यासन करने से शरीर निखरता है. पेट और मानसिक तनाव से संबंधित समस्याओं का निदान सूर्यासन से किया जा सकता है.

url

Article Category

Image
मत्स्यासन, नाड़ी शोधन प्राणायाम, ऊष्ट्रासन, कपालभाति, सूर्यासन, गैस और कब्ज की दवा, एसिडिटी के लिए एक्सरसाइज, गैस व एसिडिटी के लिए योग कौन से है

Yogasan for page

Matsyasana

मत्स्यासन

This reduces the stiffness in the muscles around cervical, thoracic and lumbar regions. It also strengthens the lungs. A good exercise to improve the health of asthma patients.

How to do Matsyasana? 

  • Lie down flat on your back. Keep your feet together.
  • Place your hands on the floor, palms facing downwards. Move your hands beneath your thighs, close to your buttocks.
  • Keep your forearms firmly on the floor and lift your chest up by weighing down on your elbows.
  • When your chest is off the floor, lower your head back till it touches the floor.
  • Ensure that your elbows, and not your head, bear the weight of your torso.
  • Breathe evenly as your body is now an arch. Maintain the posture for around a minute.
  • To unwind from the posture, lift your head off the floor and straighten your back. 
  • Now, lower your torso completely onto the floor. Relax your body.  

मत्स्यासन करने की विधि-

  • सर्वप्रथम पद्मासन  की स्थिति में आएँगे ।
  • अब धीरे से कोहनियों की सहायता लेते हुए पीछे पीठ के बल लेट जाएँगे ।
  • हाथो की हथेलियों को कानो के पास ज़मीन पर रखते हुए ,गर्दन को पीछे मोरकर सिर को ज़मीन पर टिकाएँगे ,अब हाथों को वापिस लाकर दाएँ हाथ से बायें पैर का अंगूठा और बायें हाथ से दाएँ पैर का अंगूठा थाम लीजिए।

कुछ देर इसी स्थिति में रहिए 5-10 सेकेंड ।
अब धीरे से कोहनियों की सहायता से वापिस आयेंगे और पैरो को खोलते हुए ढीला कर देंगे।

मत्स्यासन करने की साबधानियाँ-

  • गर्दन में मोच आ सकती है ।  घुटना दर्द में नही करना चाहिए। योग शिक्षक की देख रेख में ही करें ।

मत्स्यासन करने की लाभ-

  • सीने की मासपेशियों में रक्त संचार तेज करता है। 
  • मेरुदण्ड को मजबूत व लचीला बनाता है ।
  • आँखों के लिए बहुत लाभप्रद है।
  • थायरॉइड ग्रंथि में बहुत लाभकारी है।

Aasan

  • The Fish Pose

    Matsyasana - The Fish Pose

    This reduces the stiffness in the muscles around cervical, thoracic and lumbar regions. It also strengthens the lungs. A good exercise to improve the health of asthma patients.

മല്‍സ്യാസനം

मत्स्यासन

പദ്മാസനത്തിലിരിക്കുക. ആ ഇരിപ്പില്‍ പിന്നോട്ടാഞ്ഞ് കൈമുട്ടുകള്‍ പിന്നിലൂന്നി മലര്‍ന്നു കിടക്കുക.കാല്‍ മുട്ടുകള്‍ നിലത്തു തന്നെ പതിഞ്ഞിരിക്കണം.കൈകള്‍ കഴുത്തിന്റെ ഇരു വശങ്ങളിലുമായി വിരലുകള്‍ തോളിനു നേരെ നീട്ടി കമിഴ്ത്തി വയ്ക്കുക.കൈപ്പത്തികള്‍ നിലത്തൂന്നി നെഞ്ച് നിലത്തു നിന്നും ഉയര്‍ത്തുക. അതോടൊപ്പം ഉച്ചി തറയില്‍ പതിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുക.കൈകള്‍ നീട്ടി അതാതു വശത്തെ കാല്‍ വിരലില്‍ (തള്ളവിരലില്‍) പിടിക്കുക.ശ്വസം ഉള്ളിലേക്കെടുത്തും, വിട്ടും ഏതാനും നിമിഷം ഈ ആസനത്തില്‍ തുടരുക.മെല്ലെ ഒരോ സ്റ്റെപ്പായി പൂര്‍ വ സ്ഥിതിയിലേക്കു വരിക.ഗുണംനട്ടെല്ലിനെ ശക്തിപ്പെടുത്തും. നെഞ്ചും ശ്വാസകോശവും വികസിക്കും.പിറ്റുവിറ്ററി, തൈമസ്, പീനിയല്‍ ഗ്രന്ഥികളുടെ പ്രവര്‍ത്തനം മെച്ചപ്പെടും.ചുമ, ശ്വാസം മുട്ടല്‍, റ്റോന്‍സിലൈറ്റിസ് ഇവയ്ക്കു ശമനം കിട്ടും.പ്രമേഹം, ആര്‍ത്തവ പ്രശ്നങ്ങള്‍, മൂത്രാശയരോഗങ്ങള്‍ ഇവയ്ക്കും ശമനം കിട്ടും.


मत्स्यासन करने की विधि-

  • सर्वप्रथम पद्मासन  की स्थिति में आएँगे ।
  • अब धीरे से कोहनियों की सहायता लेते हुए पीछे पीठ के बल लेट जाएँगे ।
  • हाथो की हथेलियों को कानो के पास ज़मीन पर रखते हुए ,गर्दन को पीछे मोरकर सिर को ज़मीन पर टिकाएँगे ,अब हाथों को वापिस लाकर दाएँ हाथ से बायें पैर का अंगूठा और बायें हाथ से दाएँ पैर का अंगूठा थाम लीजिए।

कुछ देर इसी स्थिति में रहिए 5-10 सेकेंड ।
अब धीरे से कोहनियों की सहायता से वापिस आयेंगे और पैरो को खोलते हुए ढीला कर देंगे।

मत्स्यासन करने की साबधानियाँ-

  • गर्दन में मोच आ सकती है ।  घुटना दर्द में नही करना चाहिए। योग शिक्षक की देख रेख में ही करें ।

मत्स्यासन करने की लाभ-

  • सीने की मासपेशियों में रक्त संचार तेज करता है। 
  • मेरुदण्ड को मजबूत व लचीला बनाता है ।
  • आँखों के लिए बहुत लाभप्रद है।
  • थायरॉइड ग्रंथि में बहुत लाभकारी है।

મત્સ્યાસન

मत्स्यासन

મત્યાસન : મત્સ્ય એટલે માછલી. આ આસનમાં શરીરનો આકાર માછલી જેવો થતો હોવાથી તેને મત્સ્યાસન કહેવામાં આવે છે. વળી આ આસન કરનાર વ્યક્તિ પ્લાવિની પ્રાણાયામની મદદથી પાણીમાં લાંબો સમય સુધી તરી શકે છે તેથી પણ એને મત્સ્યાસન કહેવામાં આવે છે.

મૂળ સ્થિતિ : મૂલાયમ આસન પાથરી પદ્માસનની સ્થિતિમાં બેસવું.

પદ્ધતિ :

  • સૌ પ્રથમ પદ્માસનની સ્થિતિમાં બેસો.
  • પીઠ પર હાથની કોણીનો ટેકો લઈને ચત્તા સૂઈ જાઓ.
  • બન્ને હાથની હથેળી કાન પાસે ગોઠવો.
  • હાથની હઠેળીના ટેકા વડે પીઠ અને છાતીને જમીનથી ઉપર ઉઠાવો.
  • આ સ્થિતિમાં માથું પીઠ તરફ આવશે.
  • હવે ડાબા હાથથી જમણા પગનો અંગૂઠો પકડો અને જમણા હાથથી ડાબા પગનો અંગૂઠો પકડો. આ સમયે કોણીઓ જમીનને અડેલી રાખો.
  • શ્વાસોચ્છવાસ સામાન્ય રાખો.
  • લગભગ અડધા થી એક મિનીટ સુધી આ સ્થિતિમાં રહ્યા પછી ધીમેથી ઉલટા ક્રમમાં આસન છોડી મૂળ સ્થિતિમાં આવો.
  • આસનમાંથી પાછા ફરતી વખતે બન્ને હાથ ફરી કાન તરફ ગોઠવી ધીમેથી ગરદન સીધી કરવી.
  • શરીર ઢીલું કરી બન્ને પગને વારાફરતી પદ્માસનમાંથી છોડી સીધા કરવા.

ધ્યાનમાં રાખવાની બાબતો :

  • હથેળીના કે કોણીના ટેકા વગર ગરદન ન વાળવી.
  • આસનમાંથી પાછા ફરતી વખતે હાથનો ટેકો લેવો.
  • શ્વાસોચ્છવાસ સામાન્ય રાખવા અને કોઈ ઉતાવળ કરવી નહિ.
  • કરોડની તકલીફવાળા વ્યક્તિઓએ નિષ્ણાતની સલાહ મુજબ આ આસન કરવું.
  • છાતી અને ગળામાં વધુ દુ:ખાવો કે બીજા કોઈ રોગ હોવાની સ્થિતિમા આ આસન કરવું યોગ્ય નથી.
  • આ આસન ખૂબ જ સાવચેતી પૂર્વક કરવું કેમકે આ આસનમાં ગરદન મરડાઈ જવાની બીક રહે છે.

ફાયદા :

  • આ આસનની શરૂઆત પદ્માસનથી થતી હોવાથી તેના પણ ફાયદા આ આસન કરનારને મળે છે.
  • છાતીની આસપાસ જમા થતી બિનજરૂરી ચરબી અટકે છે.
  • ફેફસામાં ઑક્સિજન વધું પહોંચે છે.
  • શુદ્ધ લોહીનું પરિભ્રમણ વધે છે.
  • પાંસળીઓ મજબૂત બને છે.
  • ખભાના સ્નાયુઓ ઉલટી દિશામાં ખેંચાતા હોવાથી ગરદન અને ખભાના સ્નાયુઓનું અક્કડપણું દૂર થઈ માલીસ જેવો લાભ થાય છે.
  • ચેતાતંત્ર માટે ખૂબ જ લાભદાયક આસન છે.
  • કરોડરજ્જુ સ્થિતિસ્થાપક બને છે.
  • મગજના કોષો ઉત્તિજિત થાય છે.
  • આ આસનથી બુદ્ધિનો વિકાસ થાય છે.
  • કમરના દુઃખાવામાં આ આસનથી રાહત મળે છે.
  • દમના રોગીઓ માટે આ આસન ખૂબ જ ઉપયોગી છે.
  • પેટ માટે આ આસન ખૂબ જ લાભકારક છે.
  • આ આસનથી આંતરડાં વધુ સક્રીય થાય છે અને કબજીયાત મટે છે.
  • ગળામાંની ગ્રંથીઓ મજબુત થાય છે.
  • ફેફસાં અને કાકડા જેવા ગળાના રોગોમાં ફાયદો થાય છે.
  • મળ શુદ્ધિ માટે આ આસન ખૂબ જ ઉપયોગી છે.     
  • આ આસનથી પાચનતંત્ર કાર્યક્ષમ બનવાથી જઠરાગ્નિ પ્રદીપ્ત બને છે. ભૂખ લાગે છે.
  • સ્ત્રીઓનાં માસિકનું દર્દ તથા માસિકની અનિયમિતતા આ આસનથી દૂર થાય છે.

 


मत्स्यासन करने की विधि-

  • सर्वप्रथम पद्मासन  की स्थिति में आएँगे ।
  • अब धीरे से कोहनियों की सहायता लेते हुए पीछे पीठ के बल लेट जाएँगे ।
  • हाथो की हथेलियों को कानो के पास ज़मीन पर रखते हुए ,गर्दन को पीछे मोरकर सिर को ज़मीन पर टिकाएँगे ,अब हाथों को वापिस लाकर दाएँ हाथ से बायें पैर का अंगूठा और बायें हाथ से दाएँ पैर का अंगूठा थाम लीजिए।

कुछ देर इसी स्थिति में रहिए 5-10 सेकेंड ।
अब धीरे से कोहनियों की सहायता से वापिस आयेंगे और पैरो को खोलते हुए ढीला कर देंगे।

मत्स्यासन करने की साबधानियाँ-

  • गर्दन में मोच आ सकती है ।  घुटना दर्द में नही करना चाहिए। योग शिक्षक की देख रेख में ही करें ।

मत्स्यासन करने की लाभ-

  • सीने की मासपेशियों में रक्त संचार तेज करता है। 
  • मेरुदण्ड को मजबूत व लचीला बनाता है ।
  • आँखों के लिए बहुत लाभप्रद है।
  • थायरॉइड ग्रंथि में बहुत लाभकारी है।

Aasan

  • મત્સ્યાસન

    મત્સ્ય એટલે મીન કે માછલી. આ આસનમાં શરીરનો આકાર કંઈક અંશે માછલી જેવો થાય છે. વળી આ આસન કરનાર વ્યક્તિ પ્લાવિની પ્રાણાયામની મદદથી પાણીમાં લાંબો સમય સુધી તરી શકે છે તેથી પણ એને મત્સ્યાસન કહેવામાં આવે છે.

     
    આસનની રીત

    •    થોડુંક મુલાયમ આસન પાથરી તેની ઉપર બેસી સૌ પ્રથમ પદ્માસન કરો. એમ કરવાથી જમણો પગ ડાબા સાથળ પર અને ડાબો પગ જમણા સાથળ પર આવશે. 
    •    હવે પદ્માસન કરી ચત્તા સૂઈ જાવ. બંને હાથના પંજાઓને શરીરની સમાંતર જમીન પર ટેકવો. હાથના પંજાઓના આધારે બરડાને કમરમાંથી કમાનની માફક વાળો કે જેથી માથાનો ટોચનો (vertex) ભાગ જમીનને અડે. 
    •    આ સ્થિતિમાં માથાનો ટોચનો ભાગ જમીન પર હશે. અને શરીરનો કમરથી નીચેનો ભાગ પદ્માસનની સ્થિતિમાં જમીનને અડેલો હશે. કમર અને ખભા વચ્ચેનો ભાગ કમાન આકારે વળેલો હશે.
    •    હવે ડાબા હાથથી જમણા પગનો અંગૂઠો પકડો અને જમણા હાથથી ડાબા હાથનો અંગૂઠો પકડો. આ સમયે કોણીઓ જમીનને અડકાડેલી રાખો.
    •    લગભગ અડધા થી એક મિનીટ સુધી આ સ્થિતિમાં રહ્યા પછી ધીમેથી ઉલટા ક્રમમાં આસન છોડી મૂળ સ્થિતિમાં આવો. 
    •    અભ્યાસ પછી ત્રણેક મિનીટ આ આસનમાં રહો. અને પછી આસનનો સમય વધારવા કરતાં એવા ત્રણ આવર્તન કરો.

    આસનના ફાયદા

    •    આ આસનથી સર્વાંગાસન દરમ્યાન જેને કસરત નથી મળતી એવા ખભાથી ઉપરના શરીરના પ્રદેશોને કસરત મળે છે. એથી આ આસનને સર્વાંગાસનનું પૂરક આસન પણ કહેવાય છે. 
    •    સર્વાંગાસનમાં ગરદનના ભાગમાં આવેલ કરોડરજ્જુ આગળ નમે છે. જ્યારે મત્સ્યાસનમાં એ પાછળ ખેંચાય છે. ખભાના સ્નાયુઓ ઉલટી દિશામાં ખેંચાતા હોવાથી ગરદન અને ખભાના સ્નાયુઓનું અક્કડપણું દૂર થઈ માલીસ જેવો લાભ થાય છે. કરોડરજ્જુના એ ભાગમાંથી નીકળતા જ્ઞાનતંતુઓ ચેતનવંતા બને છે અને

    કરોડરજ્જુ સ્થિતિસ્થાપક બને છે.

    •    માથાનો શિખાવાળો ભાગ જમીનને અડે છે ત્યારે ગુરુત્વાકર્ષણથી ગરદન, મુખ અને માથામાંથી લોહી ઉપર ધકેલાય છે. એમ થતાં મસ્તકના ભાગમાં લોહીનો સંચાર થાય છે. જેથી મસ્તકમાં આવેલ પીટ્યુટરી અને પીનીઅલ ગ્રંથિઓને પોષણ મળે છે. એથી બુદ્ધિનો વિકાસ થાય છે.
    •    ખભાના સ્નાયુઓ ઉલટી રીતે ખેંચાવાથી છાતી અને ફેફસાં વિકસે છે. પ્રાણવાયુ વધુ પ્રમાણમાં અંદર જાય છે. શુદ્ધ લોહીનું પરિભ્રમણ વધે છે. ફેફસાં અને કાકડા જેવા ગળાના રોગોમાં ફાયદો થાય છે.
    •    પગ પદ્માસનમાં વળેલા હોવાથી પદ્માસનના લાભ ઉપરાંત નીચેના પેટ પાસેના સ્નાયુઓ ખેંચાવાથી આંતરડાને કસરત મળે છે. આંતરડામાં ભેગો થયેલ મળ નીચે ધકેલાય છે. એથી મળ શુદ્ધિ માટે આ આસન ઉપયોગી છે. આ આસન પછી ઉડ્ડિયાન બંધ અને નૌલિ ક્રિયા કરવાથી મળની સંપૂર્ણ શુદ્ધિ થાય છે.
    •    પાચનતંત્ર કાર્યક્ષમ બનવાથી જઠરાગ્નિ પ્રદીપ્ત બને છે. ભૂખ લાગે છે.
    •    આ આસનથી દમ, ક્ષય, ક્રોનિક બ્રોનકાઈટીસ જેવા રોગોમાં અસાધારણ રાહત મળે છે. સખત સળેખમ પણ કાલાંતરે આ આસનથી મટે છે. 
    •    સ્ત્રીઓનાં માસિક દર્દો તથા માસિકની અનિયમિતતા આ આસનથી દૂર થાય છે. 
     

मत्स्यासन

मत्स्यासन

मत्स्यासन करने की विधि-

  • सर्वप्रथम पद्मासन  की स्थिति में आएँगे ।
  • अब धीरे से कोहनियों की सहायता लेते हुए पीछे पीठ के बल लेट जाएँगे ।
  • हाथो की हथेलियों को कानो के पास ज़मीन पर रखते हुए ,गर्दन को पीछे मोरकर सिर को ज़मीन पर टिकाएँगे ,अब हाथों को वापिस लाकर दाएँ हाथ से बायें पैर का अंगूठा और बायें हाथ से दाएँ पैर का अंगूठा थाम लीजिए।

कुछ देर इसी स्थिति में रहिए 5-10 सेकेंड ।
अब धीरे से कोहनियों की सहायता से वापिस आयेंगे और पैरो को खोलते हुए ढीला कर देंगे।

मत्स्यासन करने की साबधानियाँ-

  • गर्दन में मोच आ सकती है ।  घुटना दर्द में नही करना चाहिए। योग शिक्षक की देख रेख में ही करें ।

मत्स्यासन करने की लाभ-

  • सीने की मासपेशियों में रक्त संचार तेज करता है। 
  • मेरुदण्ड को मजबूत व लचीला बनाता है ।
  • आँखों के लिए बहुत लाभप्रद है।
  • थायरॉइड ग्रंथि में बहुत लाभकारी है।