ਯੋਗ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਰ

ਜਪ ਯੋਗ: ਘੜੀ-ਮੁੜੀ ਬੋਲਦੇ ਹੋਇਆਂ ਪਾਠ ਦੁਹਰਾ ਕੇ ਜਾਂ ਸਿਮਰਨ ਕਰਕੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਜਾਂ ਪਵਿੱਤਰ ਸ਼ਬਦ 'ਓਮ', 'ਰਾਮ ਰਾਮ', 'ਅੱਲਾਹ', 'ਪ੍ਰਭੂ', 'ਵਾਹਿਗੁਰੂ' ਆਦਿ ਉੱਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕਰਨਾ।

ਕਰਮ ਯੋਗ:ਸਾਨੂੰ ਫਲ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਇੱਛਾ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਸਾਰੇ ਕਾਰਜ ਕਰਨਾ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਧਨਾ ਵਿੱਚ, ਯੋਗੀ ਆਪਣੇ ਕਰਤੱਵ ਨੂੰ ਦੈਵੀ ਕਾਰਜ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਮਨ ਨਾਲ ਸਮਰਪਣ ਦੇ ਨਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਲੇਕਿਨ ਬਾਕੀ ਸਾਰੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਦਾ ਹੈ।

ਗਿਆਨ ਯੋਗ: ਸਾਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਗੈਰ - ਖੁਦ ਦੇ ਵਿੱਚ ਭੇਦ ਕਰਨਾ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ, ਸੰਨਿਆਸੀਆਂ ਦੀ ਨੇੜਤਾ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਅਧਿਆਤਮਕ ਅਸਤਿਤਵ ਦੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਭਗਤੀ ਯੋਗ: ਭਗਤੀ ਯੋਗ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਇੱਛਾ ਦੇ ਪੂਰਨ ਸਮਰਪਣ ਉੱਤੇ ਜੋਰ ਦੇਣੇ ਦੀ ਨਾਲ ਤੀਬਰ ਭਗਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਪਰਨਾਲ਼ਾ ਹੈ। ਭਗਤੀ ਯੋਗ ਦਾ ਸੱਚਾ ਪੈਰੋਕਾਰ ਹਉਮੈ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਨਿਮਰਤਾ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਦਵੈਤਤਾ ਤੋਂ ਅਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

ਰਾਜ ਯੋਗ:"ਅਸ਼ਟਾਂਗ ਯੋਗ" ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲੋਕਪ੍ਰਿਅ ਰਾਜ ਯੋਗ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਚੌਤਰਫਾ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਲਈ ਹੈ। ਇਹ ਹਨ ਯਮ, ਨਿਯਮ, ਆਸਣ, ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ, ਪ੍ਰਤਿਆਹਾਰ, ਧਾਰਨ, ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਸਮਾਧੀ

ਕੁੰਡਲਿਨੀ:ਕੁੰਡਲਿਨੀ ਯੋਗ ਤਾਂਤ੍ਰਿਕ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਦੇ ਮਗਰੋਂ, ਤਾਂਤ੍ਰਿਕਾਂ ਅਤੇ ਯੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਭੌਤਿਕ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ, ਮੂਲਾਧਾਰ ਚੱਕਰ - ਜੋ ਸੱਤ ਚੱਕਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੂਖ਼ਮ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਵਾਸ ਹੈ। ਕੁੰਡਲਿਨੀ ਦਾ ਸਥਾਨ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਗ੍ਰੰਥੀ ਹੈ। ਪੁਰਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਰੀਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮੂਤਰ ਅਤੇ ਫਾਲਤੂ ਪਦਾਰਥ ਕੱਢਣ ਵਾਲੇ ਅੰਗਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਮੂਲਾਧਾਰ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਔਰਤ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਥਾਨ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਅਲੌਕਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਜਾਗ੍ਰਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਂ, ਪਰੰਪਰਾ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਰਿਸ਼ੀ, ਪੈਗੰਬਰ, ਯੋਗੀ, ਸਿੱਧ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੁੰਡਲਿਨੀ ਨੂੰ ਜਾਗ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸ਼ਡਕਿਰਿਆ, ਆਸਣ, ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ, ਬੰਧ, ਮੁਦਰਾ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਯੋਗ ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਕੁੰਡਲਿਨੀ ਜਾਗਰਤੀ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਧਮਾਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ​ ਕਿਰਿਆ-ਰਹਿਤ ਜਾਂ ਸੁੱਤੇ ਹੋਏ ਖੇਤਰ ਫੁੱਲ ਵਾਂਗ ਖਿੜਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਨਾੜੀ:ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਯੌਗਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਣਿਤ ਹੈ, ਨਾੜੀਆਂ ਊਰਜਾ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਹਨ, ਜੋ ਅਸੀਂ ਮਾਨਸਿਕ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਵੱਖਰੇ ਚੈਨਲਾਂ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼, ਧੁਨੀ, ਰੰਗ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕਲਪਨਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਨਾੜੀਆਂ ਦਾ ਸੰਪੂਰਨ ਨੈੱਟਵਰਕ ਇੰਨਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੈ ਕਿ ਵਿਭਿੰਨ ਯੌਗਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਸੰਖਿਆ ਦੀ ਗਣਨਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੈ। ਗੋਰਕਸ਼ ਸ਼ਤਕ ਜਾਂ ਗੋਰਕਸ਼ ਸੰਹਿਤਾ ਅਤੇ ਹਠਯੋਗ ਪ੍ਰਦੀਪਿਕਾ ਵਿੱਚ ਸੰਦਰਭ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ 72,000 ਦੱਸਦੇ ਹਨ; ਜੋ ਧੁੰਨੀ ਕੇਂਦਰ - ਮਣੀਪੁਰ ਚੱਕਰ ਨਾਲ ਉੱਭਰੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਰੀਆਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੁਸ਼ੁਮਨਾ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਿਵ ਸਵਰੋਦਯ ਦਸ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨਾੜੀਆਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਆਉਣ-ਜਾਣ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ 'ਦਰਵਾਜੇ' ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਸ ਵਿੱਚੋਂ ਇੜਾ, ਪਿੰਗਲਾ ਅਤੇ ਸੁਸ਼ੁਮਨਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹਨ, ਉਹ ਉੱਚ ਵੋਲਟੇਜ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਸਬਸਟੇਸ਼ਨ ਜਾਂ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸਥਿਤ ਚੱਕਰਾਂ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਵਾਹਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।